Uchwała 7 sędziów SN przesądzi (?) o rozszerzonej skuteczności wyroku uznającego postanowienie wzorca umownego za niedozwolone

Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego we wniosku z dnia 16 lutego 2015 r. wystąpiła o podjęcie przez SN w składzie 7 sędziów uchwały w przedmiocie następującego zagadnienia prawnego wywołującego rozbieżności w wykładni prawa:

„Czy wpis uznanego za niedozwolone postanowienia wzorca umowy do rejestru, o którym mowa w art. 479(45) § 2 k.p.c., powoduje, że przewidziana w art. 479(43) k.p.c. rozszerzona skuteczność prawomocnego wyroku będącego podstawą tego wpisu stoi na przeszkodzie postępowaniu w przedmiocie kontroli postanowienia tej samej treści, zawartego w innym wzorcu umowy, stosowanym przez przedsiębiorcę, przeciwko któremu został wydany ten wyrok, bądź przez innego przedsiębiorcę?”

     "Warszawa 9471" by User:Darwinek - Own work. Licensed under CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons.

Musiało do tego dojść, bo sytuacja była poważna. Powszechne stały się orzeczenia z uzasadnieniem w stylu (wyrok SOKiK z dnia 4 listopada 2014 r., XVII AmA 135/12):

Sąd nie podziela stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w wyroku z dnia 12 lutego 2014r. wydanego w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych, sygn. akt: III SK 18/13, podziela natomiast pogląd wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2014 wydanym w sprawie o sygnaturze akt I CSK 20/14.

Wyprzedzając nieco przyszłą wypowiedź na ten temat – w ostatnim roku w orzecznictwie sądów powszechnych zdaje się przeważać pogląd przyjmujący wykładnię rozszerzającą moc wiążącą klauzuli wpisanej do rejestru również na innych przedsiębiorców.

Moje poszukiwania prowadzą do wniosku, że ta linia orzecznicza została zapoczątkowana postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 3 grudnia 2012 r. w sprawie VI ACa 934/12. Nie znajduję innych argumentów, aby tą woltę w orzecznictwie uzasadnić inaczej niż zalewem pozwów o uznanie postanowienia wzorca umownego za niedozwolone:

-        w 2011 r. – 5976;

-        w 2012 r. – 13954.

Co ważne – Pierwszy Prezes SN we wniosku słusznie zauważa, że powoływana przez zwolenników rozszerzonej mocy wiążącej uchwała SN z 19 grudnia 2003 r. (III CZP 95/03) dotyczyła sytuacji, w której ponowne powództwo zostało wytoczone przed innego powoda, ale przeciwko temu samemu przedsiębiorcy…

Sposób sformułowania wniosku przez SN cieszy, ponieważ dotyczy nie tylko (IMHO wadliwego) rozszerzenia mocy wiążącej klauzuli z rejestru na innych przedsiębiorców, lecz również na inne wzorce tego samego przedsiębiorcy.  Rozstrzygnięcie tej drugiej kwestii przesądza wyrok TS UE z dnia 26 kwietnia 2012 r. w sprawie C-472/10 Invitel, o czym więcej tutaj.

Więcej moich wpisów poświęconych tematyce postanowień niedozwolonych znajdziecie pod etykietą niedozwolone klauzule umowne.