Czy podanie nieprawdziwej informacji jednemu konsumentowi może zostać uznane za praktykę rynkową?

Takie pytanie zadał Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej węgierski sąd najwyższy (Kúria) w sprawie C-388/13 UPC Magyarország. 

 

Dokładna treść pytania brzmi:

Czy można uznać, że podanie do wiadomości niezgodnej z prawda informacji jedynemu konsumentowi stanowi praktykę handlową w rozumieniu rzeczonej dyrektywy?

I chyba nie chodzi o przypadek, w którym przedsiębiorstwo ma jednego klienta, o czym przekonuje zapoznanie się z wersją angielską:

May a communication of false information to a single consumer be regarded as a commercial practice within the meaning of that directive?

Temat poruszany był w polskiej doktrynie i orzecznictwie. A. Michalak w swoim komentarzu wskazuje (s. 59), że:

Definicja zawarta w art. 2 pkt 4 UPNPR posługuje się pojęciem ”nieuczciwe praktyki rynkowe”, a więc pojęcie praktyki jest użyte w liczbie mnogiej. Oznacza to zatem, iż pojedyncze działanie przedsiębiorcy nie powinno być zasadniczo traktowane jako nieuczciwa praktyka rynkowa, lecz musi przybrać pewną formę metody postępowania danego przedsiębiorcy

W treści uzasadnienia wyroku SOKiK z dnia 25 marca 2010 r. w sprawie z odwołania Polskiego Związku Firm Deweloperskich w Warszawie przeciwko Prezesowi UOKiK (sygn. akt XVII Ama 43/09, Dziennik Urzędowy UOKiK z 2010 r., Nr 3) przytoczono stanowiska wszystkich „aktorów” postępowania:

Powód:

Powód podnosi, iż pojedyncze działanie przedsiębiorcy nie powinno być uznawane za nieuczciwą praktykę rynkową. Co więcej, takie stanowisko uzasadnia również samo znaczenie słowa „praktyka”, które zgodnie z internetowym słownikiem języka polskiego Wydawnictwa Naukowego PWN, dostępnym na www.sjp.pwn.pl, oznacza m.in. „świadome, celowe działanie wykonywane regularnie” oraz „przyjęty w codziennym życiu sposób robienia czegoś”. Działanie powoda polegało na jednokrotnym zamieszczeniu na swojej stronie internetowej informacji, która była tam dostępna przez mniej niż półtora miesiąca, a więc już z tego powodu nie można uznać go za „praktykę”.

Prezes UOKiK

Odnosząc się do kwestii czy przez „praktykę” można rozumieć zachowanie przedsiębiorcy mające charakter powtarzalny, pozwany wskazał, iż przyjęcie za takowe tylko zachowań powtarzalnych nie byłoby zgodne z celem przedmiotowych przepisów (ochrona interesu niezindywidualizowanego adresata, czyli potencjalnie wszystkich lub potencjalnie każdego - zbiorowy interes konsumentów). Dlatego też mając na uwadze wykładnię celowościową wskazanych przepisów należy podkreślić, iż definicji „praktyki” nie należy odczytywać zgodnie z zasadami języka powszechnego. W przeciwnym razie zastosowanie takiej wykładni (jak zrobił to PZFD) uniemożliwiałoby kwestionowanie np. przekazów reklamowych, które często mają charakter jednorazowy (np. billboardy).

SOKiK

Odnośnie zarzutu błędnej wykładni art. 4 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, stwierdzić należy, iż w świetle art. 2 pkt 4 tej ustawy przez praktykę rynkową rozumie się (m.in.) oświadczenie lub informację, co zgodnie z wykładnią językową języka polskiego oznacza działanie jednorazowe, niepowtarzalne i nieregularne. Zważywszy, iż kwestionowana informacja znajdowała się na stronie internetowej powoda od 28 lutego do 11 kwietnia 2008 r., uznać należy, iż było to działanie powtarzalne i regularne.

Problem jest ciekawy, bo jakkolwiek przekonują argumenty Prezesa UOKiK, że korzystna dla przedsiębiorców wykładnia znacznie zawężałaby możliwość interwencji odpowiednich organów, to można mieć wątpliwości, czy udzielenie błędnej informacji jednemu konsumentowi (w tej sprawie zostało to uznane zapewne za zwykły błąd ludzki) przy ogromnej skali przedsiębiorstwa takiego jako węgierskie UPC. Wynikać one mogą z celu tej regulacji, który nakierowany jest na ochronę interesów gospodarczych konsumentów jako zbiorowości. Jednak obserwując dotychczasowe orzecznictwo TS UE, można spodziewać się rozstrzygnięcia niekorzystnego dla przedsiębiorców.

Już tylko na marginesie – Węgrzy zadali też drugie pytanie (poniżej), ale znalazło ono już odpowiedź w wyroku w sprawie C‑435/11 CHS Tour Services (opisywana tutaj):

Czy art. 5 dyrektywy 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniającej dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 (dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych) […] należy interpretować w ten sposób, że w przypadku wprowadzających w błąd praktyk handlowych w rozumieniu art. 5 ust. 4 tej dyrektywy nie jest dopuszczalne oddzielne badanie kryteriów, o których mowa w art. 5 ust. 2 lit. a) tej dyrektywy?