Bardzo ciekawa i stojąca na wysokim poziomie merytorycznym decyzja Prezesa UOKiK. Wreszcie w standardowym szynelu decyzji pojawiło się dużo inwencji i ciekawej argumentacji.
Prezes UKE zakwestionował praktykę polegającą na skierowaniu do konsumentów powyżej 65. roku życia przekazu reklamowego dotyczącego oferowanego w ramach prowadzonej działalności produktu o nazwie „renta hipoteczna” w postaci plakatu zatytułowanego Komunikat w formie sugerującej, iż jest to informacja o charakterze urzędowym, stwierdzając naruszenie art. 4 ust. 1 i 2 w zw. z art. 5 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.
Szczerze mówiąc nie pamiętam decyzji, w której Prezes UOKiK ustalił model przeciętnego konsumenta z uwzględnieniem szczególnej grupy konsumentów w rozumieniu art. 2 pkt 8 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Tak zrobił – słusznie – w tym przypadku, ponieważ reklama i produkt dotyczyły tylko osób powyżej 65 roku życia.
Drugi z największych wykrzykników postawiłem przy fragmencie uzasadniającym zwiększenie wysokości kary obliczonej zgodnie z wytycznymi z uwagi na bardzo dotkliwe potencjalne skutki praktyki. Prezes UOKiK wskazał m.in., że:
osoby 70, 80, 90-letnie decydują się na przekazanie nieruchomości, często całego dorobku życia w zamian za wypłacanie comiesięcznego świadczenia. Własność nieruchomości już w momencie zawarcia umowy przechodzi na Spółkę, a wartość nieruchomości w obecnych warunkach rynkowych jest niebagatelna.
Biorąc zatem pod uwagę wykorzystywanie przez Spółkę szczególnych cech specyficznej, słabszej grupy konsumentów, jak również uwzględniając finansowy aspekt produktu „renta hipoteczna” Prezes Urzędu uznał, iż kara w wysokości określonej powyżej nie spełni swoich funkcji.
Poniżej szersze omówienie decyzji. Nie udało mi się odnaleźć w sieci przedmiotowego plakatu, ale sam go kiedyś widziałem w urzędzie pocztowym, co zdecydowanie wpływa na moją aprobatę rozstrzygnięcia Prezesa UOKiK.
Stan faktyczny (wyciąg z decyzji):
Fundusz przeprowadził kampanię reklamową oferowanego produktu – „renty hipotecznej” – z użyciem plakatu zatytułowanego: Komunikat.
Na plakacie, na białym tle, poniżej nagłówka Komunikat (w kolorze bordowym), znajdował
się przekaz (czarna czcionka) o treści:
Osoby urodzone przed 31 grudnia 1944 roku (powyżej 65 roku życia) mogą zgłaszać się po przyznanie renty hipotecznej. Wysokość renty ustalana jest indywidualnie. Rentę mogą otrzymać właściciele mieszkań i domów po przedstawieniu dokumentów potwierdzających własność nieruchomości. […]
Poniżej zamieszczono podpis Prezesa Zarządu ze wskazaniem imienia i nazwiska.
Na dole plakatu, mniejszą szarą czcionką zamieszczona została informacja o treści:
Nota prawna: Renta hipoteczna wypłacana jest na podstawie Artykułów 908 – 916 Kodeksu
Cywilnego, Dz. U. Nr 16 poz. 93 z 18 maja 1964 r. z późniejszymi zmianami. Oznacza to,
że świadczenie wypłacane jest w zamian za przeniesienie własności nieruchomości.
W stopce plakatu zamieszczono na bordowym tle białymi literami dane teleadresowe
Funduszu Hipotecznego DOM.
Plakat ten zamieszczany był, jak ustalił Prezes UOKiK, w urzędach pocztowych, klubach
Seniora, siedzibach Polskich Związków Emerytów, Rencistów i Inwalidów.
Argumentacja Prezesa (wyciąg z Decyzji – wybrane fragmenty):
Produkt oferowany przez Spółkę skierowany jest do osób powyżej 65. roku życia, co pozwala jednoznacznie zidentyfikować grupę konsumentów stanowiących
osoby starsze mają mniejszą potrzebę i sposobność poszerzania swojej wiedzy – zwykle nie korzystają z Internetu i nie czytają artykułów prasowych o skomplikowanej tematyce. Tym samym mają dosyć niską świadomość zmieniającego się m.in. otoczenia prawno-gospodarczego.
osoby starsze charakteryzują się zwykle wyższym poziomem zaufania i łatwowiernością
wobec osób trzecich.
dla żyjącego obecnie 70, 80, 90 latka ogłoszenie zatytułowane KOMUNIKAT w odpowiedniej oprawie graficznej, oszczędnej w słowa, sformułowanej w sposób odpowiadający językowi urzędowemu, a więc podanego w odpowiedniej formie budzi jednoznaczne skojarzenia i buduje stosunek do takiej treści jako treści urzędowej.
Również należy zwrócić uwagę na użyte słowa i zwroty w treści Komunikatu, na przykład:
osoby urodzone przed, mogą zgłaszać się po przyznanie renty, rentę mogą otrzymać właściciele (...) po przedstawieniu dokumentów potwierdzających własność. Sposób sformułowania przekazu tworzy po stronie jego odbiorcy przekonanie, iż warunkami do otrzymania „renty hipotecznej” jest wystąpienie o rentę (mogą zgłaszać się), posiadanie nieruchomości (rentę mogą otrzymać właściciele) i osiągnięcie odpowiedniego wieku (osoby urodzone przed), a świadczenia jest przyznawane (po przyznanie renty), po przedstawieniu dokumentów potwierdzających własność. Niniejszy przekaz zbudowany jest w oparciu o słowa i sformułowania, które tworzą w konsumencie przekonanie o istnieniu dodatkowej
formy uzyskania środków pieniężnych dla pewnej grupy osób po spełnieniu przez nią wskazanych powyżej warunków, o której to formie uzyskania środków dowiadują się w formie komunikatu.
Ponadto co jest bardzo istotne w sprawie, należy zwrócić uwagę, na następujące elementy.
Spółka zarówno w treści Komunikatu jak i w Nocie prawnej posługiwała się określeniem „renta hipoteczna”. Spółka co prawda podała przepisy w oparciu o które oferuje rentę hipoteczną w Nocie prawnej (art. 908 – 916 kc.), jednakże nigdzie nie wskazała w sposób bezpośredni, że są to przepisy dotyczące umowy o dożywocie. Spółka natomiast posłużyła się określeniem „renta hipoteczna”, które doskonale się koreluje z budowaniem odczucia publicznego, urzędowego charakteru świadczenia.
Fundusz Hipoteczny nawiązuje wprost nazwą do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Narodowego Funduszu Zdrowia
Disclaimer:
Na wszelki wypadek dodaję, że nie zgadzam się ze wszystkimi argumentami zawartymi w Decyzji :). Żeby nie było J
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz