Rozstrzygnięcie budzi słuszne kontrowersje.
W pierwszej kolejności – czy możliwe jest zabezpieczenie
roszczenia o usunięcie skutków naruszenia? Taką możliwość na gruncie ustawy o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wykluczają R. Skubisz i A Jakubecki
(Komentarz do UZNK z 2013 r., s. 929) stwierdzając, że „takie roszczenie nie może być zabezpieczone, a to ze względu na brak
podstaw zabezpieczenia”. Nie wyklucza tego jednak całkowicie A. Tomaszek.
Druga kwestia – przesłanka nadmiernego obciążenia uczestnika
– zupełnie pominięta przez Sąd Okręgowy, a chyba powinna przesądzić o oddaleniu
wniosku z uwagi jako zbyt daleko idącego. Pewne proporcje zostały tutaj zachwiane.
W sumie taki sposób zabezpieczenia to dobry ruch, aby sparaliżować wielu
inwestorów w Polsce… Swoją drogą to właśnie możliwość sprzedaży tytułu w
odpowiednim momencie może przysporzyć uczestnikowi sporej sumy pieniędzy, która
wystarczy na pokrycie kosztów ew. publikacji, a po zakończeniu procesu taka
okazja może się nie powtórzyć…
No i istotne uchybienia postanowienia (a może też i
wniosku):
- brak wskazania roszczenia, które zostało zabezpieczone;- brak wskazania, że zakaz zbywania tytułu został ustanowiony na czas trwania procesu.
No i czym jest „postępowanie o naruszenie dóbr osobistych”?
Czy Mec. Giertych będzie domagał się w tym postępowaniu naruszenia jego dóbr
osobistych? :)
Nie zdziwię się, jeżeli postanowienie zostanie uchylone
przez Sąd Apelacyjny w Warszawie.
A teraz już samo postanowienie.
Sygn. akt IV Co 119/14
POSTANOWIENIE
Sąd Okręgowy w Warszawie w IV Wydziale Cywilnym
w składzie:
Przewodniczący: SSO Krystyna Gromek
po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2014 r. w Warszawie
na posiedzeniu niejawnym
w sprawie
z wniosku R. G.
z udziałem Agencji (...) Sp. z o.o. w W.
w przedmiocie wniosku uprawnionego o
udzielenie zabezpieczenia przed wszczęciem
postępowania
p o s t a n a w i a:
1)
udzielić uprawnionemu R. G. zabezpieczenia przed
wszczęciem postępowania o naruszenie dóbr osobistych poprzez ustanowienie
zakazu zbywania przez obowiązanego Agencję (...) Sp. z o.o. w W. prawa do
tytułu prasowego (...) na rzecz innego podmiotu;
2)
wyznaczyć uprawnionemu R. G. dwutygodniowy termin do
wniesienia pozwu o naruszenie dóbr osobistych przeciwko Agencji (...) Sp. z
o.o. w W., pod rygorem upadku zabezpieczenia.
3)
oddalić wniosek R. G. o udzielenie zabezpieczenia przed
wszczęciem postępowania o zadośćuczynienie z tytułu naruszenia dóbr osobistych,
poprzez zajęcie wierzytelności z rachunków bankowych obowiązanego do kwoty
100.000 zł.
UZASADNIENIE
Do tut. Sądu wpłynął wniosek R. G. o udzielenie
zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania w sprawie o naruszenie dóbr
osobistych i zadośćuczynienie, poprzez ustanowienie zakazu zbywania przez
uczestnika postępowania prawa do tytułu prasowego (...) oraz poprzez zajęcie
wierzytelności z rachunków bankowych obowiązanego do kwoty 100.000 zł.
W uzasadnieniu wniosku o zabezpieczenie uprawniony
wskazał, że zamierza wystąpić przeciwko obowiązanemu z pozwem o ochronę dóbr
osobistych, w którym będzie domagał się od Agencji (...) Sp. z o.o. w W.
usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych, do jakiego doszło na skutek
publikacji w wydaniu tygodnika (...) z dnia 7-13.07.2014 r., poprzez
zobowiązanie obowiązanego do opublikowania na jego koszt oświadczenia o
odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.
Uprawniony wskazał, że w wydaniu tygodnika (...) nr 28 z
dnia 7-13.07.2014 r. ukazał się szereg publikacji poświęconych R. G., w tym:
1)
artykuł pt. (...) zamieszczony na stronach 10 - 3,
zapowiedziany na okładce tygodnika tytułem: „(...)”;
2)
artykuł pt. „(...)", zamieszczony na stronie 9,
autorstwa M. M., który został opatrzony podpisem: „(...) ”;3)
artykuł pt. „(...)" na stronach 16-19;
oraz
4)
artykuł – wywiad S. L. i M. M. z P. N. pt. „(...)", na stronach 14-15.
Uprawniony wskazał, że wprawdzie przed w/w publikacjami
redakcja (...) zwróciła się do niego z 9 pytaniami na temat przygotowywanych
artykułów, jednak czas, jaki został udzielony uprawnionemu na ustosunkowanie
się do zadanych pytań, nie pozwolił na zajęcie merytorycznego stanowiska.
Uprawniony wskazał, że na 12 stronie tygodnika został
zaprezentowany rzekomy przebieg, nagranej bez wiedzy i zgody uprawnionego,
rozmowy R. G. z P. N. i J. P., która odbyła się w czasie spotkania w dniu 18.08.2011
r.
W ocenie uprawnionego użyte w artykułach sformułowania w
sposób oczywisty naruszają jego dobra osobiste, gdyż utwierdzają czytelnika w
przekonaniu, że R. G. chciał się podjąć wyłudzania i szantażowania
najbogatszych Polaków, w ramach zorganizowanej grupy (spółki), celem uzyskania
znacznych korzyści majątkowych; ponadto, zdaniem uprawnionego, sposób redakcji
tekstu wywołuje u czytelnika przekonanie, że stanowi on stenogram rozmowy.
Uprawniony wskazał, że poza takimi dobrami osobistymi
jak: godność osobista, opinia zawodowa, opinia profesjonalnego, cieszącego się
poważaniem i autorytetem prawnika, obowiązany naruszył również inne dobra
osobiste uprawnionego tj. prawo do prywatności i tajemnicy rozmowy, gdyż
opublikowane nagranie prywatnej rozmowy zostało uzyskane w sposób nielegalny i
podstępny, a także w sposób naruszający zasady etyki dziennikarskiej.
Uprawniony podkreślił, że treść artykułu była i jest
nadal szeroko komentowana, gdyż nieprawdziwe informacje zostały powtórzone za
tygodnikiem (...) przez główne wydania telewizyjnych serwisów informacyjnych,
stacje radiowe, dzienniki i tygodniki oraz szereg portali internetowych, co
przekłada się na skalę naruszonych dóbr.
Uprawniony wskazał, że nagranie zostało zdobyte w sposób
bezprawny, gdyż zostało sporządzone i opublikowane bez jego wiedzy i zgody, co
stanowi naruszenie m.in. art. 14 ustawy prawo prasowe oraz art. 47 i art. 49
Konstytucji RP. Niezależnie od powyższego uprawniony wskazał, że
przeprowadzenie w toku postępowania dowodu w postaci bezprawnie uzyskanego
nagrania, zgodnie z utrwalonym poglądem doktryny i judykatury, jest
niedopuszczalne, nadto stanowiłoby naruszenie art. 6 i 8 Konwencji o Ochronie
Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4.11.1950 r.
Uprawniony zwrócił uwagę, że do chwili obecnej redakcja
(...) nie opublikowała pełnego zapisu rozmowy z dnia 18.08.2011 r. Wprawdzie w
dniu 10.07.2014 r. na stronie (...) opublikowano trwające ponad dwie godziny
nagranie, jednakże jest ono tak słabej jakości, że nawet przy użyciu specjalistycznego
sprzętu nie można odtworzyć jego treści.
Uzasadniając interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia
uprawniony wskazał, że brak udzielenia zabezpieczenia w poważny sposób utrudni
osiągnięcie celu przyszłego postępowania, a nawet może je całkowicie
uniemożliwić, gdyż obowiązany boryka się obecnie z poważnymi trudnościami
finansowymi, tymczasem na wypadek uwzględnienia przyszłego pozwu, poza zapłatą
kwoty zadośćuczynienia, Agencja (...) Sp. z o.o. w W. będzie zobowiązana pokryć
koszt publikacji w mediach wszystkich koniecznych oświadczeń
wraz przeprosinami.
Przybliżając sytuację finansową obowiązanego uprawniony
podał, że obowiązany jest wydawcą tygodnika (...), jego kapitał zakładowy
wynosi 50.000 zł, a 90 % jego udziałów posiada (...) S.A. z siedzibą w W..
Spółka ta jest notowana na Giełdzie Papierów Wartościowych w W., gdzie jej
akcje pięć lat temu kształtowały się na poziomie 2,45 zł, a w chwili obecnej na
poziomie zaledwie 0,33 zł. Ponadto w dniu 8.07.2014 r. Komisja Nadzoru
Finansowego nałożyła na spółkę (...) S.A. karę finansową w wysokości 500.000 zł
za szereg naruszeń związanych z nienależytym wykonywaniem obowiązków informacyjnych wobec akcjonariuszy, w tym
dotyczących okresu przejęcia udziałów w spółce Agencja (...) Sp. z o.o. W
związku z powyższym Prezes (...) Sp. z o.o. oraz jej główny udziałowiec – (...)
S.A. – M. L. ogłosił publicznie, że wysokość kary nałożonej przez Komisję
Nadzoru Finansowego tworzy ryzyko dla dalszego istnienia Spółki, a w
szczególności tworzy realne zagrożenie dla dalszego istnienia tygodnika (...).
Uprawniony wskazał, że wprawdzie obowiązany nie złożył
jeszcze w Krajowym Rejestrze Sądowym sprawozdania finansowego za rok 2013,
jednak sprawozdanie finansowe za 2012 r. wykazało na dzień 31.12.2012 r. stratę
netto w wysokości 12.491.405 zł, zaś bilans zamknął się ujemną wartością
6.067.035 zł. Ponadto uprawniony zwrócił uwagę, że Agencja (...) Sp. z o.o. w
W. może zostać w każdej chwili zobowiązana do spłaty następujących
wierzytelności: 1) poręczenia wekslowego udzielonego przez (...) S.A. oraz
(...) Sp. z o.o. do kwoty 2.000.000 zł przez każdy z podmiotów
z osobna, celem zabezpieczenia zobowiązań spółki (...)
Sp. z o.o. w P. wobec Handlowy – (...) Sp. z o.o. w W., wynikających z dwóch
umów leasingu; 2) weksla in blanco wystawionego przez (...) Sp. z o.o., i
awalowanego przez (...) S.A., do kwoty 4.800.000 zł, wraz z deklaracją
wekslową, będący zabezpieczeniem kredytu w rachunku bieżącym, oraz 3)
poręczenia pożyczki dwóch związanych ze Spółką osób fizycznych, udzielonej przez
(...) Bank (...) S.A. w W. na kwotę 2.365.531,42 franków szwajcarskich.
Uprawniony dodał, że na sytuację majątkową obowiązanego
ma również wpływ fakt wytoczenia przeciwko niemu w czerwcu 2012 r. przez T. L.
oraz (...) Sp. z o.o. pozwu o naruszenie dóbr osobistych i o ochronę praw
autorskich, gdzie wartość przedmiotu sporu wynosi 8,7 mln zł.
W ocenie uprawnionego zaproponowane przez niego sposoby
zabezpieczenia odpowiadają treści art. 731 k.p.c., gdyż z jednej strony nie
zmierzają do zaspokojenia roszczenia, z drugiej zaś nie będą stanowić dla
Agencji (...) Sp. z o.o. w W. nadmiernego obciążenia.
Odnosząc się do zabezpieczenia przyszłego roszczenia
niepieniężnego uprawniony wskazał, że w przypadku, gdy na podstawie przyszłego
orzeczenia nie uzyska on korzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, ewentualne
zabezpieczenie nie spowoduje dla obowiązanego żadnych negatywnych skutków, gdyż
póki co uprawniony nie ma zamiaru rezygnować z działalności tygodnika (...).
Odnosząc się z kolei do zabezpieczenia przyszłego
roszczenia pieniężnego uprawniony wskazał, że na wypadek uwzględnienia wniosku
w tym zakresie, obowiązany będzie mógł wpłacić kwotę 100.000 zł na konto sum
depozytowych Sądu, co zwolni jego rachunki bankowe spod zajęcia, a jednocześnie
zabezpieczy interes uprawnionego.
Sąd zważył, co następuje.
Ogólne zasady zabezpieczenia roszczeń określają przepisy
art. 730 i następne k.p.c.
Badanie złożonych wniosków Sąd rozpoczął od analizy
zaproponowanych przez uprawnionego form zabezpieczenia tj. ustanowienia zakazu
zbywania przez obowiązanego Agencję (...) Sp. z o.o. w W. prawa do tytułu
prasowego (...) na rzecz innego podmiotu oraz zajęcia wierzytelności z
rachunków bankowych obowiązanego do kwoty 100.000 zł.
Pierwszy z wymienionych sposobów służyć ma zabezpieczeniu
przyszłego roszczenia niepieniężnego, z kolei drugi zabezpieczeniu przyszłego
roszczenia pieniężnego.
Odnosząc się do rodzajów udzielenia zabezpieczenia
wskazać należy, że sposoby zabezpieczenia roszczeń pieniężnych określone
zostały w art. 747 k.p.c., zaś sposoby udzielenia zabezpieczenia roszczeń
niepieniężnych w art. 755 k.p.c. Pierwszy z w/w katalogów ma charakter
zamknięty, co oznacza, że udzielenie zabezpieczenia w inny niż w nim wymieniony
sposób jest niedopuszczalne, z kolei art. 755 k.p.c. nie zawiera taksatywnego
wyliczenia. W przypadku roszczeń niepieniężnych przyjmuje się, że sposób
zabezpieczenia musi być adekwatny do treści roszczenia i okoliczności
faktycznych, a sąd w tych przypadkach udziela zabezpieczenia, jakie stosownie
do okoliczności uważa za odpowiednie, nie wyłączając sposobów wymienionych w
art. 747 k.p.c.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy
należy uznać, że zgłoszone formy zabezpieczenia odpowiadają przyszłym
roszczeniom, którym mają służyć, niemniej tylko jeden z wniosków mógł
zasługiwać na aprobatę.
Uwzględnienie zaproponowanego przez uprawnionego sposobu
zabezpieczenia przyszłego roszczenia pieniężnego jest niecelowe, gdyż sposób
sformułowania tego wniosku uniemożliwia jego wykonanie.
W tym miejscu zwrócić należy uwagę, że uprawniony wniósł
o zajęcie rachunków bankowych obowiązanego in genere, bez wskazania chociażby
nazwy jednego banku. Wprawdzie wniosek o zabezpieczenie przez zajęcie
wierzytelności z rachunków bankowych nie wymaga wskazania konkretnych numerów,
niemniej konieczne jest przynajmniej określenie banków, względnie oddziałów, w
których te rachunki są prowadzone (vide A. Jakubecki, Komentarz do Kodeksu
postępowania cywilnego, Lex 2014).
W tym miejscu przypomnieć należy, że zgodnie z treścią
art. 736 k.p.c. wniosek o zabezpieczenie powinien odpowiadać wymaganiom
przepisanym dla pisma procesowego, a nadto zawierać wskazanie sposobu
zabezpieczenia oraz uprawdopodobnienie okoliczności uzasadniających wniosek.
Brak precyzyjnego określenia wniosku uniemożliwia jego uwzględnienie. Wprawdzie
zgodnie z treścią art. 730 1 § 3 k.p.c. to sąd dokonuje wyboru zabezpieczenia,
mając na względzie interesy uczestników postępowania, jednak przepis ten
dotyczy zastosowania sposobu zabezpieczenia nie wymienionego w art. 755 § 1
k.p.c. oraz sytuacji, w której uprawniony złożył wniosek, w którym zaproponował
kilka sposobów zabezpieczenia. Nadto zgodnie z treścią art. 321 k.p.c. w zw. z
art. 13 § 2 k.p.c. sąd związany jest treścią wniosku o zabezpieczenie i nie jest
władny do orzekania ponad żądanie, co wprost wynika z art. 738 k.p.c., zgodnie
z którym sąd rozpoznaje wniosek o udzielenie zabezpieczenia w jego granicach
(vide Dariusz Zawistowski, Postępowanie zabezpieczające, komentarz, wybór
orzeczeń, Wolters Kluwer 2007).
Ponieważ wniosek o udzielenie zabezpieczenia przyszłego
roszczenia pieniężnego nie mógł zostać uwzględniony, merytorycznej analizie Sąd
poddał jedynie drugi ze zgłoszonych przez uprawnionego wniosków.
Analizę tę Sąd oparł na treści przepisu art. 7301 § l
k.p.c., zgodnie z którym udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub
uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w
udzieleniu zabezpieczenia. Warunkiem udzielenia zabezpieczenia jest, w świetle
powyższego, kumulatywne zaistnienie wskazanych przesłanek, tj.
uprawdopodobnienie roszczenia i interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia.
Przesłanka uprawdopodobnienia roszczenia ma swoje źródło
w przekonaniu, że jest ono prawdopodobne, jeżeli istnieje znaczna szansa na
jego istnienie (vide postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia
07.08.1997 r., I A Cz 735/97). Istotą postępowania zabezpieczającego jest to,
że sąd dokonuje zasadniczo pobieżnej analizy dostarczonego przez wnioskodawcę
materiału dowodowego, gdyż na etapie rozpoznawania wniosku o zabezpieczenie
Sąd nie rozstrzyga sprawy merytorycznie, a jedynie
dokonuje oceny uprawdopodobnienia istnienia roszczenia w aspekcie okoliczności
faktycznych oraz podstawy prawnej roszczenia. W szczególności art. 243 k.p.c.
stanowi odstępstwo od reguły dowodzenia podnoszonych faktów wskazując, że
zachowanie szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym nie jest konieczne,
ilekroć ustawa przewiduje uprawdopodobnienie zamiast dowodu.
W sprawach opartych na przepisie art. 24 § 1 k.c.
uprawdopodobnienie roszczenia polega na wykazaniu, że obowiązany (strona
pozwana) dopuścił (a) się działań naruszających dobra osobiste lub działań
zagrażających tym dobrom w sposób bezprawny.
W ocenie Sądu R. G. uprawdopodobnił przyszłe roszczenie
niepieniężne, gdyż na poparcie przytoczonych przez siebie twierdzeń przedłożył
szereg dowodów tj. poświadczone za zgodność z oryginałem kopie publikacji (...)
z dnia 7-13.07.2014 r. oraz poświadczone notarialnie wydruki ze stron licznych
portali internetowych, czym wykazał, że wskutek publikacji obowiązanego mogło
dojść do naruszenia jego dóbr osobistych. Ponadto zrelacjonowane przez
uprawnionego okoliczności, w jakich doszło do pozyskania, będących przedmiotem
publikacji materiałów, wskazują na znaczne prawdopodobieństwo, że materiały te
zgromadzone zostały, a następnie opublikowane, w sposób bezprawny.
Uznając za spełnioną przesłankę uprawdopodobnienia
przyszłego roszczenia niepieniężnego, Sąd przeszedł do analizy drugiej z
przesłanek tj. wykazania interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia.
Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje
wówczas, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie
zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie
utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie (art. 7301 § 2 k.p.c.).
W sprawach o roszczenia niepieniężne interes ten wyraża
się w obawie o osiągnięcie celu postępowania i może polegać na zapewnieniu
skuteczności przyszłego orzeczenia, niezdatnego do egzekucyjnego wykonania,
względnie na antycypacyjnym, tymczasowym udzieleniu wierzycielowi takiej samej
ochrony prawnej, jaką ma zapewnić mu przyszłe orzeczenie.
Pomimo, że rozpoznawany wniosek służy zabezpieczeniu
roszczenia niepieniężnego, spełnienie tego roszczenia będzie w sposób
niewątpliwy ingerowało w sferę majątkową obowiązanego, gdyż będzie wiązało się
z wyłożeniem przez obowiązanego określonej sumy pieniężnej. Oznacza to, że
interes prawny w udzieleniu niniejszego zabezpieczenia może wyrażać się również
w sytuacji ekonomicznej obowiązanego.
Przedstawione przez uprawnionego okoliczności co do
sytuacji majątkowej i finansowej obowiązanego, poparte dowodami w postaci:
pełnego odpisu KRS obowiązanego, poświadczonych za zgodność z oryginałem kopii
sprawozdania finansowego obowiązanego za 2012 r. i wykazu kar nałożonych przez
KNF, a także zawierających oświadczenie M. L. wydruków stron internetowych,
wskazują na to, że obowiązany może mieć problemy z bieżącym regulowaniem
zobowiązań.
Wprawdzie sprawozdanie, na które powołał się uprawniony
dotyczy 2012 roku, niemniej nie należy zapominać, że poniesiona za ten rok
przez obowiązanego strata przekroczyła 12 mln zł i zgodnie z treścią uchwały nr
3 zwyczajnego zgromadzenia wspólników Agencji (...) z dnia 27.06.2013 r. miała
zostać pokryta z zysków za lata przyszłe. W ocenie Sądu obowiązany, pomimo
upływu kilkunastu miesięcy, nie zdołał wyjść z zadłużenia, co więcej jego
problemy ekonomiczne, co potwierdza złożone przez prezesa Agencji (...) M. L.
oświadczenie, są na tyle poważne, że zagrażają dalszemu istnieniu tygodnika
(...).
Powyższe okoliczności przekładają się na obawę, że
spełnienie przez obowiązanego przyszłego orzeczenia, na wypadek uwzględnienia
roszczenia uprawnionego, tj. żądania opublikowania przeprosin w znanych
powszechnie mediach, może okazać się utrudnione, co uzasadnia udzielenie
zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania.
Z tych
względów Sąd orzekł, jak na wstępie.
Taką sytuację reguluje chyba prawo pracy, ale Pan Giertych na pewno przewidział jak będzie wyglądać sytuacja - w końcu sam jest zawodowym adwokatem ;)
OdpowiedzUsuńTak, jest to regulowane przez prawo pracy.
OdpowiedzUsuńPan Giertych jeszcze żyje?
OdpowiedzUsuńWyrok z korzyścią dla zdrowego rozsądku :)
OdpowiedzUsuńWiemy juz, ze przedmiotowe postanowienie nie utrzymalo się w SA w Warszawie :)
OdpowiedzUsuńod 2 tygodni czekam na zgodę na ponowne wykorzystanie postanowienia z uzasadnieniem :) lada chwila :)
OdpowiedzUsuń