deptak w jastrzębiej górze

deptak w jastrzębiej górze

czwartek, 11 września 2014

Roman Giertych i zakaz zbywania prawa do tytułu Wprost – postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie

Mam przyjemność opublikować postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 27 sierpnia 2014 r., sygn. akt IV Co 119/14, który zabezpieczył roszczenie Romana Giertycha przeciwko wydawcy tygodnika Wprost ustanawiając zakaz zbywania prawa do tytułu prasowego.

Rozstrzygnięcie budzi słuszne kontrowersje.

W pierwszej kolejności – czy możliwe jest zabezpieczenie roszczenia o usunięcie skutków naruszenia? Taką możliwość na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wykluczają R. Skubisz i A Jakubecki (Komentarz do UZNK z 2013 r., s. 929) stwierdzając, że „takie roszczenie nie może być zabezpieczone, a to ze względu na brak podstaw zabezpieczenia”. Nie wyklucza tego jednak całkowicie A. Tomaszek.

Druga kwestia – przesłanka nadmiernego obciążenia uczestnika – zupełnie pominięta przez Sąd Okręgowy, a chyba powinna przesądzić o oddaleniu wniosku z uwagi jako zbyt daleko idącego. Pewne proporcje zostały tutaj zachwiane. W sumie taki sposób zabezpieczenia to dobry ruch, aby sparaliżować wielu inwestorów w Polsce… Swoją drogą to właśnie możliwość sprzedaży tytułu w odpowiednim momencie może przysporzyć uczestnikowi sporej sumy pieniędzy, która wystarczy na pokrycie kosztów ew. publikacji, a po zakończeniu procesu taka okazja może się nie powtórzyć…

No i istotne uchybienia postanowienia (a może też i wniosku):
- brak wskazania roszczenia, które zostało zabezpieczone;
- brak wskazania, że zakaz zbywania tytułu został ustanowiony na czas trwania procesu.

No i czym jest „postępowanie o naruszenie dóbr osobistych”? Czy Mec. Giertych będzie domagał się w tym postępowaniu naruszenia jego dóbr osobistych? :)

Nie zdziwię się, jeżeli postanowienie zostanie uchylone przez Sąd Apelacyjny w Warszawie.

A teraz już samo postanowienie.


Sygn. akt IV Co 119/14

 
POSTANOWIENIE

 
Dnia 27 sierpnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie w IV Wydziale Cywilnym

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krystyna Gromek

po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2014 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

w sprawie

z wniosku R. G.
 
z udziałem Agencji (...) Sp. z o.o. w W.

w przedmiocie wniosku uprawnionego o udzielenie zabezpieczenia przed wszczęciem

postępowania
 
p o s t a n a w i a:
 
1)
udzielić uprawnionemu R. G. zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania o naruszenie dóbr osobistych poprzez ustanowienie zakazu zbywania przez obowiązanego Agencję (...) Sp. z o.o. w W. prawa do tytułu prasowego (...) na rzecz innego podmiotu;

2)
wyznaczyć uprawnionemu R. G. dwutygodniowy termin do wniesienia pozwu o naruszenie dóbr osobistych przeciwko Agencji (...) Sp. z o.o. w W., pod rygorem upadku zabezpieczenia.

3)
oddalić wniosek R. G. o udzielenie zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania o zadośćuczynienie z tytułu naruszenia dóbr osobistych, poprzez zajęcie wierzytelności z rachunków bankowych obowiązanego do kwoty 100.000 zł.
 

UZASADNIENIE


Do tut. Sądu wpłynął wniosek R. G. o udzielenie zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania w sprawie o naruszenie dóbr osobistych i zadośćuczynienie, poprzez ustanowienie zakazu zbywania przez uczestnika postępowania prawa do tytułu prasowego (...) oraz poprzez zajęcie wierzytelności z rachunków bankowych obowiązanego do kwoty 100.000 zł.

W uzasadnieniu wniosku o zabezpieczenie uprawniony wskazał, że zamierza wystąpić przeciwko obowiązanemu z pozwem o ochronę dóbr osobistych, w którym będzie domagał się od Agencji (...) Sp. z o.o. w W. usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych, do jakiego doszło na skutek publikacji w wydaniu tygodnika (...) z dnia 7-13.07.2014 r., poprzez zobowiązanie obowiązanego do opublikowania na jego koszt oświadczenia o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.

Uprawniony wskazał, że w wydaniu tygodnika (...) nr 28 z dnia 7-13.07.2014 r. ukazał się szereg publikacji poświęconych R. G., w tym:

1)
artykuł pt. (...) zamieszczony na stronach 10 - 3, zapowiedziany na okładce tygodnika tytułem: „(...)”;

2)
artykuł pt. „(...)", zamieszczony na stronie 9, autorstwa M. M., który został opatrzony podpisem: „(...) ”;

3)
artykuł pt. „(...)" na stronach 16-19;

oraz

4)
artykuł – wywiad S. L. i M. M. z P. N. pt. „(...)", na stronach 14-15.

Uprawniony wskazał, że wprawdzie przed w/w publikacjami redakcja (...) zwróciła się do niego z 9 pytaniami na temat przygotowywanych artykułów, jednak czas, jaki został udzielony uprawnionemu na ustosunkowanie się do zadanych pytań, nie pozwolił na zajęcie merytorycznego stanowiska.
 
Uprawniony wskazał, że na 12 stronie tygodnika został zaprezentowany rzekomy przebieg, nagranej bez wiedzy i zgody uprawnionego, rozmowy R. G. z P. N. i J. P., która odbyła się w czasie spotkania w dniu 18.08.2011 r.

W ocenie uprawnionego użyte w artykułach sformułowania w sposób oczywisty naruszają jego dobra osobiste, gdyż utwierdzają czytelnika w przekonaniu, że R. G. chciał się podjąć wyłudzania i szantażowania najbogatszych Polaków, w ramach zorganizowanej grupy (spółki), celem uzyskania znacznych korzyści majątkowych; ponadto, zdaniem uprawnionego, sposób redakcji tekstu wywołuje u czytelnika przekonanie, że stanowi on stenogram rozmowy.

Uprawniony wskazał, że poza takimi dobrami osobistymi jak: godność osobista, opinia zawodowa, opinia profesjonalnego, cieszącego się poważaniem i autorytetem prawnika, obowiązany naruszył również inne dobra osobiste uprawnionego tj. prawo do prywatności i tajemnicy rozmowy, gdyż opublikowane nagranie prywatnej rozmowy zostało uzyskane w sposób nielegalny i podstępny, a także w sposób naruszający zasady etyki dziennikarskiej.

Uprawniony podkreślił, że treść artykułu była i jest nadal szeroko komentowana, gdyż nieprawdziwe informacje zostały powtórzone za tygodnikiem (...) przez główne wydania telewizyjnych serwisów informacyjnych, stacje radiowe, dzienniki i tygodniki oraz szereg portali internetowych, co przekłada się na skalę naruszonych dóbr.

Uprawniony wskazał, że nagranie zostało zdobyte w sposób bezprawny, gdyż zostało sporządzone i opublikowane bez jego wiedzy i zgody, co stanowi naruszenie m.in. art. 14 ustawy prawo prasowe oraz art. 47 i art. 49 Konstytucji RP. Niezależnie od powyższego uprawniony wskazał, że przeprowadzenie w toku postępowania dowodu w postaci bezprawnie uzyskanego nagrania, zgodnie z utrwalonym poglądem doktryny i judykatury, jest niedopuszczalne, nadto stanowiłoby naruszenie art. 6 i 8 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4.11.1950 r.

Uprawniony zwrócił uwagę, że do chwili obecnej redakcja (...) nie opublikowała pełnego zapisu rozmowy z dnia 18.08.2011 r. Wprawdzie w dniu 10.07.2014 r. na stronie (...) opublikowano trwające ponad dwie godziny nagranie, jednakże jest ono tak słabej jakości, że nawet przy użyciu specjalistycznego sprzętu nie można odtworzyć jego treści.

Uzasadniając interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia uprawniony wskazał, że brak udzielenia zabezpieczenia w poważny sposób utrudni osiągnięcie celu przyszłego postępowania, a nawet może je całkowicie uniemożliwić, gdyż obowiązany boryka się obecnie z poważnymi trudnościami finansowymi, tymczasem na wypadek uwzględnienia przyszłego pozwu, poza zapłatą kwoty zadośćuczynienia, Agencja (...) Sp. z o.o. w W. będzie zobowiązana pokryć koszt publikacji w mediach wszystkich koniecznych oświadczeń wraz przeprosinami.

Przybliżając sytuację finansową obowiązanego uprawniony podał, że obowiązany jest wydawcą tygodnika (...), jego kapitał zakładowy wynosi 50.000 zł, a 90 % jego udziałów posiada (...) S.A. z siedzibą w W.. Spółka ta jest notowana na Giełdzie Papierów Wartościowych w W., gdzie jej akcje pięć lat temu kształtowały się na poziomie 2,45 zł, a w chwili obecnej na poziomie zaledwie 0,33 zł. Ponadto w dniu 8.07.2014 r. Komisja Nadzoru Finansowego nałożyła na spółkę (...) S.A. karę finansową w wysokości 500.000 zł za szereg naruszeń związanych z nienależytym wykonywaniem obowiązków informacyjnych wobec akcjonariuszy, w tym dotyczących okresu przejęcia udziałów w spółce Agencja (...) Sp. z o.o. W związku z powyższym Prezes (...) Sp. z o.o. oraz jej główny udziałowiec – (...) S.A. – M. L. ogłosił publicznie, że wysokość kary nałożonej przez Komisję Nadzoru Finansowego tworzy ryzyko dla dalszego istnienia Spółki, a w szczególności tworzy realne zagrożenie dla dalszego istnienia tygodnika (...).

Uprawniony wskazał, że wprawdzie obowiązany nie złożył jeszcze w Krajowym Rejestrze Sądowym sprawozdania finansowego za rok 2013, jednak sprawozdanie finansowe za 2012 r. wykazało na dzień 31.12.2012 r. stratę netto w wysokości 12.491.405 zł, zaś bilans zamknął się ujemną wartością 6.067.035 zł. Ponadto uprawniony zwrócił uwagę, że Agencja (...) Sp. z o.o. w W. może zostać w każdej chwili zobowiązana do spłaty następujących wierzytelności: 1) poręczenia wekslowego udzielonego przez (...) S.A. oraz (...) Sp. z o.o. do kwoty 2.000.000 zł przez każdy z podmiotów

z osobna, celem zabezpieczenia zobowiązań spółki (...) Sp. z o.o. w P. wobec Handlowy – (...) Sp. z o.o. w W., wynikających z dwóch umów leasingu; 2) weksla in blanco wystawionego przez (...) Sp. z o.o., i awalowanego przez (...) S.A., do kwoty 4.800.000 zł, wraz z deklaracją wekslową, będący zabezpieczeniem kredytu w rachunku bieżącym, oraz 3) poręczenia pożyczki dwóch związanych ze Spółką osób fizycznych, udzielonej przez (...) Bank (...) S.A. w W. na kwotę 2.365.531,42 franków szwajcarskich.
 
Uprawniony dodał, że na sytuację majątkową obowiązanego ma również wpływ fakt wytoczenia przeciwko niemu w czerwcu 2012 r. przez T. L. oraz (...) Sp. z o.o. pozwu o naruszenie dóbr osobistych i o ochronę praw autorskich, gdzie wartość przedmiotu sporu wynosi 8,7 mln zł.

W ocenie uprawnionego zaproponowane przez niego sposoby zabezpieczenia odpowiadają treści art. 731 k.p.c., gdyż z jednej strony nie zmierzają do zaspokojenia roszczenia, z drugiej zaś nie będą stanowić dla Agencji (...) Sp. z o.o. w W. nadmiernego obciążenia.

Odnosząc się do zabezpieczenia przyszłego roszczenia niepieniężnego uprawniony wskazał, że w przypadku, gdy na podstawie przyszłego orzeczenia nie uzyska on korzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, ewentualne zabezpieczenie nie spowoduje dla obowiązanego żadnych negatywnych skutków, gdyż póki co uprawniony nie ma zamiaru rezygnować z działalności tygodnika (...).

Odnosząc się z kolei do zabezpieczenia przyszłego roszczenia pieniężnego uprawniony wskazał, że na wypadek uwzględnienia wniosku w tym zakresie, obowiązany będzie mógł wpłacić kwotę 100.000 zł na konto sum depozytowych Sądu, co zwolni jego rachunki bankowe spod zajęcia, a jednocześnie zabezpieczy interes uprawnionego.
 

Sąd zważył, co następuje.

Ogólne zasady zabezpieczenia roszczeń określają przepisy art. 730 i następne k.p.c.
 
Badanie złożonych wniosków Sąd rozpoczął od analizy zaproponowanych przez uprawnionego form zabezpieczenia tj. ustanowienia zakazu zbywania przez obowiązanego Agencję (...) Sp. z o.o. w W. prawa do tytułu prasowego (...) na rzecz innego podmiotu oraz zajęcia wierzytelności z rachunków bankowych obowiązanego do kwoty 100.000 zł.

Pierwszy z wymienionych sposobów służyć ma zabezpieczeniu przyszłego roszczenia niepieniężnego, z kolei drugi zabezpieczeniu przyszłego roszczenia pieniężnego.

Odnosząc się do rodzajów udzielenia zabezpieczenia wskazać należy, że sposoby zabezpieczenia roszczeń pieniężnych określone zostały w art. 747 k.p.c., zaś sposoby udzielenia zabezpieczenia roszczeń niepieniężnych w art. 755 k.p.c. Pierwszy z w/w katalogów ma charakter zamknięty, co oznacza, że udzielenie zabezpieczenia w inny niż w nim wymieniony sposób jest niedopuszczalne, z kolei art. 755 k.p.c. nie zawiera taksatywnego wyliczenia. W przypadku roszczeń niepieniężnych przyjmuje się, że sposób zabezpieczenia musi być adekwatny do treści roszczenia i okoliczności faktycznych, a sąd w tych przypadkach udziela zabezpieczenia, jakie stosownie do okoliczności uważa za odpowiednie, nie wyłączając sposobów wymienionych w art. 747 k.p.c.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy uznać, że zgłoszone formy zabezpieczenia odpowiadają przyszłym roszczeniom, którym mają służyć, niemniej tylko jeden z wniosków mógł zasługiwać na aprobatę.

Uwzględnienie zaproponowanego przez uprawnionego sposobu zabezpieczenia przyszłego roszczenia pieniężnego jest niecelowe, gdyż sposób sformułowania tego wniosku uniemożliwia jego wykonanie.

W tym miejscu zwrócić należy uwagę, że uprawniony wniósł o zajęcie rachunków bankowych obowiązanego in genere, bez wskazania chociażby nazwy jednego banku. Wprawdzie wniosek o zabezpieczenie przez zajęcie wierzytelności z rachunków bankowych nie wymaga wskazania konkretnych numerów, niemniej konieczne jest przynajmniej określenie banków, względnie oddziałów, w których te rachunki są prowadzone (vide A. Jakubecki, Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego, Lex 2014).

W tym miejscu przypomnieć należy, że zgodnie z treścią art. 736 k.p.c. wniosek o zabezpieczenie powinien odpowiadać wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego, a nadto zawierać wskazanie sposobu zabezpieczenia oraz uprawdopodobnienie okoliczności uzasadniających wniosek. Brak precyzyjnego określenia wniosku uniemożliwia jego uwzględnienie. Wprawdzie zgodnie z treścią art. 730 1 § 3 k.p.c. to sąd dokonuje wyboru zabezpieczenia, mając na względzie interesy uczestników postępowania, jednak przepis ten dotyczy zastosowania sposobu zabezpieczenia nie wymienionego w art. 755 § 1 k.p.c. oraz sytuacji, w której uprawniony złożył wniosek, w którym zaproponował kilka sposobów zabezpieczenia. Nadto zgodnie z treścią art. 321 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. sąd związany jest treścią wniosku o zabezpieczenie i nie jest władny do orzekania ponad żądanie, co wprost wynika z art. 738 k.p.c., zgodnie z którym sąd rozpoznaje wniosek o udzielenie zabezpieczenia w jego granicach (vide Dariusz Zawistowski, Postępowanie zabezpieczające, komentarz, wybór orzeczeń, Wolters Kluwer 2007).

Ponieważ wniosek o udzielenie zabezpieczenia przyszłego roszczenia pieniężnego nie mógł zostać uwzględniony, merytorycznej analizie Sąd poddał jedynie drugi ze zgłoszonych przez uprawnionego wniosków.

Analizę tę Sąd oparł na treści przepisu art. 7301 § l k.p.c., zgodnie z którym udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Warunkiem udzielenia zabezpieczenia jest, w świetle powyższego, kumulatywne zaistnienie wskazanych przesłanek, tj. uprawdopodobnienie roszczenia i interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia.

Przesłanka uprawdopodobnienia roszczenia ma swoje źródło w przekonaniu, że jest ono prawdopodobne, jeżeli istnieje znaczna szansa na jego istnienie (vide postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 07.08.1997 r., I A Cz 735/97). Istotą postępowania zabezpieczającego jest to, że sąd dokonuje zasadniczo pobieżnej analizy dostarczonego przez wnioskodawcę materiału dowodowego, gdyż na etapie rozpoznawania wniosku o zabezpieczenie

Sąd nie rozstrzyga sprawy merytorycznie, a jedynie dokonuje oceny uprawdopodobnienia istnienia roszczenia w aspekcie okoliczności faktycznych oraz podstawy prawnej roszczenia. W szczególności art. 243 k.p.c. stanowi odstępstwo od reguły dowodzenia podnoszonych faktów wskazując, że zachowanie szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym nie jest konieczne, ilekroć ustawa przewiduje uprawdopodobnienie zamiast dowodu.

W sprawach opartych na przepisie art. 24 § 1 k.c. uprawdopodobnienie roszczenia polega na wykazaniu, że obowiązany (strona pozwana) dopuścił (a) się działań naruszających dobra osobiste lub działań zagrażających tym dobrom w sposób bezprawny.

W ocenie Sądu R. G. uprawdopodobnił przyszłe roszczenie niepieniężne, gdyż na poparcie przytoczonych przez siebie twierdzeń przedłożył szereg dowodów tj. poświadczone za zgodność z oryginałem kopie publikacji (...) z dnia 7-13.07.2014 r. oraz poświadczone notarialnie wydruki ze stron licznych portali internetowych, czym wykazał, że wskutek publikacji obowiązanego mogło dojść do naruszenia jego dóbr osobistych. Ponadto zrelacjonowane przez uprawnionego okoliczności, w jakich doszło do pozyskania, będących przedmiotem publikacji materiałów, wskazują na znaczne prawdopodobieństwo, że materiały te zgromadzone zostały, a następnie opublikowane, w sposób bezprawny.

Uznając za spełnioną przesłankę uprawdopodobnienia przyszłego roszczenia niepieniężnego, Sąd przeszedł do analizy drugiej z przesłanek tj. wykazania interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia.

Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wówczas, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie (art. 7301 § 2 k.p.c.).

W sprawach o roszczenia niepieniężne interes ten wyraża się w obawie o osiągnięcie celu postępowania i może polegać na zapewnieniu skuteczności przyszłego orzeczenia, niezdatnego do egzekucyjnego wykonania, względnie na antycypacyjnym, tymczasowym udzieleniu wierzycielowi takiej samej ochrony prawnej, jaką ma zapewnić mu przyszłe orzeczenie.

Pomimo, że rozpoznawany wniosek służy zabezpieczeniu roszczenia niepieniężnego, spełnienie tego roszczenia będzie w sposób niewątpliwy ingerowało w sferę majątkową obowiązanego, gdyż będzie wiązało się z wyłożeniem przez obowiązanego określonej sumy pieniężnej. Oznacza to, że interes prawny w udzieleniu niniejszego zabezpieczenia może wyrażać się również w sytuacji ekonomicznej obowiązanego.

Przedstawione przez uprawnionego okoliczności co do sytuacji majątkowej i finansowej obowiązanego, poparte dowodami w postaci: pełnego odpisu KRS obowiązanego, poświadczonych za zgodność z oryginałem kopii sprawozdania finansowego obowiązanego za 2012 r. i wykazu kar nałożonych przez KNF, a także zawierających oświadczenie M. L. wydruków stron internetowych, wskazują na to, że obowiązany może mieć problemy z bieżącym regulowaniem zobowiązań.

Wprawdzie sprawozdanie, na które powołał się uprawniony dotyczy 2012 roku, niemniej nie należy zapominać, że poniesiona za ten rok przez obowiązanego strata przekroczyła 12 mln zł i zgodnie z treścią uchwały nr 3 zwyczajnego zgromadzenia wspólników Agencji (...) z dnia 27.06.2013 r. miała zostać pokryta z zysków za lata przyszłe. W ocenie Sądu obowiązany, pomimo upływu kilkunastu miesięcy, nie zdołał wyjść z zadłużenia, co więcej jego problemy ekonomiczne, co potwierdza złożone przez prezesa Agencji (...) M. L. oświadczenie, są na tyle poważne, że zagrażają dalszemu istnieniu tygodnika (...).

Powyższe okoliczności przekładają się na obawę, że spełnienie przez obowiązanego przyszłego orzeczenia, na wypadek uwzględnienia roszczenia uprawnionego, tj. żądania opublikowania przeprosin w znanych powszechnie mediach, może okazać się utrudnione, co uzasadnia udzielenie zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania.

Z tych względów Sąd orzekł, jak na wstępie.

6 komentarzy:

  1. Taką sytuację reguluje chyba prawo pracy, ale Pan Giertych na pewno przewidział jak będzie wyglądać sytuacja - w końcu sam jest zawodowym adwokatem ;)

    OdpowiedzUsuń
  2. Tak, jest to regulowane przez prawo pracy.

    OdpowiedzUsuń
  3. Wyrok z korzyścią dla zdrowego rozsądku :)

    OdpowiedzUsuń
  4. Krzysztof Szura2/18/2015 11:10 AM

    Wiemy juz, ze przedmiotowe postanowienie nie utrzymalo się w SA w Warszawie :)

    OdpowiedzUsuń
  5. od 2 tygodni czekam na zgodę na ponowne wykorzystanie postanowienia z uzasadnieniem :) lada chwila :)

    OdpowiedzUsuń